Racjonalizm i empiryzm

Racjonalizm a empiryzm

Wg Jay Stooksberry

Skąd pochodzi wiedza? Czy jest to naturalny dar dla ludzkości, czy jest to proces zbudowany na doświadczeniu? Te pytania z kurczaka lub jajka mają kluczowe znaczenie dla epistemologii lub badania wiedzy. Ponadto, te pytania są "punktem zerowym" dla filozofii. Na tym fundamentalnym poziomie filozoficznej dyskusji stoją dwie szkoły myślenia: empiryzm i racjonalizm.

Podstawową różnicą między tymi światopoglądami jest związek doświadczenia z tworzeniem wiedzy. Dla racjonalistów wiedza jest wrodzona i występuje a priori lub przed doświadczeniem. Racjonalizm wydaje się być sceptyczny wobec naszego postrzegania zmysłów. To, co widzimy, słyszymy, wąchamy, smakujemy i czujemy, są jedynie opiniami, które są stronnicze przez doświadczenie - a zatem nie można im w pełni zaufać jako źródłom prawdy, ponieważ nie wszyscy możemy dzielić się tymi samymi doświadczeniami. Na przykład, jak weteran wojenny, który cierpi na zespół stresu pourazowego, reaguje na samochód losowo strzelający w pobliżu, najprawdopodobniej przyniesie inny rezultat niż ktoś bez tego zaburzenia.

Zamiast zmysłowej percepcji racjonaliści ufają rozumowi. Bez powodu świat byłby ogromnym zbiorem kolorów i hałasu, który nie mógłby być skutecznie podzielony na sekcje lub w pełni zrozumiany. Rene Descartes, uważany za ojca chrzestnego racjonalizmu, stwierdził po prostu: "Myślę, więc jestem." Prosto mówiąc, myślenie i racjonalizacja są fundamentalne dla ludzkiej egzystencji. Ta filozoficzna prawda zakłada, że ​​istnienie siebie może być w pełni zrozumiane po prostu dzięki samorealizacji samego siebie.

Ten sam racjonalistyczny aksjomat można zastosować do prawdy. Absolutna prawda jest pewna w umyśle racjonalisty. Jeśli ktoś twierdzi, że "prawda jest względna", musiałby argumentować tak w absolutnej sprawie, aby była poprawna. Dlatego istnienie prawdy absolutnej jest potwierdzone, po prostu jako prawdziwy aksjomat sam w sobie.

Po drugiej stronie tej dyskusji stoi empiryzm. Empirycy uważają, że wiedza może nastąpić tylko a posteriori, lub po doświadczeniu. Ludzie zaczynają od "pustej planszy" i zaczynają wypełniać tę tablicę wiedzą, gdy gromadzą się doświadczenia. Empirycy pytają, czy wiedza jest wrodzona, dlaczego dzieci nie rodzą się wiedząc wszystko? Dopóki przedmiot nie może pomyślnie przejść naukowej metody indukcji, nic nie może być pewne.

Doskonałym przykładem tego, jak wiedzę można uzyskać jedynie dzięki obserwacji, jest kot Schrödingera. Erwin Schrödinger przedstawił teoretyczny paradoks i eksperyment myśliwski, w którym uczestniczył kot zamknięty w stalowym pudełku z podłą radioaktywnym materiałem i czujnikiem rozpadu atomu. Podły został złamany i rozlany po wykryciu rozpadu atomu - zabijając w ten sposób kota. Jednak od przypadkowego obserwatora pudła, w którym nie można zobaczyć wnętrza, kot może być jednocześnie uważany za żywego i martwego; tylko obserwacja ujawni, czy P.E.T.A. należy się z nim skontaktować.

Ważne jest, aby pamiętać, że te pozornie sprzeczne światopoglądy nie są całkowicie diametralnie przeciwstawne sobie nawzajem. Zdarzają się przypadki, w których oba podejścia do epistemologii wzajemnie się uzupełniają. Zastanów się, czy małe dziecko ma ochotę dotknąć gorącej płyty po raz pierwszy. Chociaż dziecko może mieć ograniczoną wiedzę na temat ekstremalnego ciepła i jego negatywnych skutków na ludzki miąższ, czeka go gwałtowny kurs bólu, czy tego chce, czy nie. Po wyschnięciu łez dziecko ma teraz zmysłowe doznanie, które, mam nadzieję, ukształtuje sposób, w jaki zbliży się do innych talerzy w przyszłości. Na pozór wydaje się to całkowicie empirycznym momentem (gdzie doświadczenie kształtuje percepcję), ale wrodzone zrozumienie przyczynowości również w tym równaniu. Badania wykazały zdolność zrozumienia przyczyn i skutków zdarzeń wbudowanych w ludzkie DNA jako mechanizm ewolucyjny. Zarówno cechy naturalne (racjonalizm), jak i bezpośrednie doświadczenie (empiryzm) będą kształtować zdolności poznawcze tego dziecka i reakcje fizyczne związane z płytkami w przyszłości. Jest to sprawa natury i wychowania.

Zarówno racjonalizm, jak i empiryzm są podstawą badań epistemologicznych, które były częścią dyskusji filozoficznych od zarania ludzkiej cywilizacji. Zrozumienie, skąd pochodzi wiedza, nie będzie łatwym pytaniem, ponieważ zazwyczaj pytania rodzą więcej pytań. Albert Einstein powiedział to najlepiej: "im więcej się uczę, tym bardziej zdaję sobie sprawę, jak bardzo nie wiem".